Ağrı İsyanları: Ölümsüz Sözler (1926 -1932)

 Eva ne şerê Hesenan e, ne şerê Heyderan e
Ne şerê duwanzde bavê eşîran e
Ev şer, şerê tev Kurdan e.

Ferzende Beg

Ben iyi bir yaşam ve yüksek rütbe için mi Kürt Devrimi ile ilişkiye geçtim? Hayır. Ben o dönemler Devrim ile ilişkiye geçtiğimde zor günleri yaşayacağımı, şehitler kervanına katılacağımı düşünerek girdim. Bundan da hiç bir zaman pişman değilim.

İhsan Nuri Paşa

Tarihi Konuşma

Ağrı isyanlarında Kör Hüseyin Paşa'nın oğlu Nadir bey, destek için Erçiş bölgesine gider ve ordaki halka şöyle seslenir:

Biz Diyarbakır'dan Ağrı'ya kadar bütün yerleri zapt ettik, her yerde kuvvetlerimiz Türk askerleri ile savaşıyorlar. Biz Diyarbakır'dan Ağrı'ya kadar her yerden Türk askerlerini sildik süpürdük. Yahu siz daha neyi bekliyorsunuz?


Kaynak: Ağrı Kürt direnişi ve Zilan Katliamı / Sedat Ulugana

 Birçîbûna welatê me, têrbûna welatê xelqê şirîntir e.

Şehîd Reşoyê Silo

 Boşuna zahmet etmeyin, hiçbir yere gitmem, ben ulusumun hizmetindeyim... Siz eğer samimiyseniz devletinizin gözü önünde Ağrı Dağı'na çekilmiş bağımsızlık bayrağının cevabını verin.


İhsan Nuri Paşa

Kürt halkı geçmişten bu yana egemen güçler tarafından parçalı halde tutularak, kendi çıkarları temelinde kullanılmaktadır. Bu çerçevede, Batı, Güney ve Doğu Kürdistan’da çeşitli arayışlar içerisine girer. İhsan Nuri’nin bu çabalarını gören İngilizler, İhsan Nuri’yi kendi yanlarına çekmek ve kendi çıkarları çerçevesinde kullanmak amacıyla Kadiri Sıddık Paşa aracılığıyla askeri görev vermek üzere Irak’a çağırırlar. Ancak İhsan Nuri devrimci duruşundan ve hedeflerinden bir an olsun taviz vermeden, “Ben Kürdistan’ın bağımsızlığı için mücadele vermek istiyorum. Irak ordusunda yer alarak İngilizlerin kucağına girmek istemiyorum." gibi tarihi bir cevapla, bu teklifi ret eder.

İhsan Nuri Paşa

Agirî navenda şoreşa Kurdistanê bû.

(Ağrı Kürdistan devriminin merkeziydi)

İhsan Nuri Paşa

 Türk uçakları sık sık Ağrı semalarında uçuyor ve Ağrılılara bomba yağdırıyordu.

İhsan Nuri Paşa

Türk uçakları, Türkiye Kürtleri ve İran Kürtlerini hiçbir ayrım gözetmeden bombalıyordu. Bağrı yanık kadın ve çocuklar kurşunlardan ve uçakların bombalarından bir o yana bir bu yana kaçışıyorlardı. Bu durum erkeklerin yüreklerini parçalıyordu. Kadınlar kendileri ve çocukları düşmanın eline düşmemek için kendi erkeklerinin elleriyle öldürülmeyi istiyorlardı.

İhsan Nuri Paşa

 Rusya ve İran, Türkiye ile beraber bizlere saldırınca, Biz Ağrı liderleri bir toplantı gerçekleştirdik. Bu toplantıda, sonuna kadar savaştan çekilmeme, savaşı uzatma kararı aldık. Son kurşun bittikten sonra da, hançer ve süngülerle devam edilecek ve onların karnını deşecektik.

İhsan Nuri Paşa

Başladığı Ağrı bölgesinin ismi ile anılan Kürt ulusunun özgürlük uğruna isyanı, bir ara ta Irak ve Suriye sınırlarına kadar uzanmıştı. Fakat Kürdistan'ın tümünde esaslı bir teşkilat yoktu. O zaman bölgeler arasında esaslı bir irtibat oluşmamıştı. Yalnızca Ağrı'daki az bir kuvvet bölgeyi işgal etmişti. Özgür Kürt iradesini kurmuş, üç renkli Kürdistan bağımsızlık bayrağını çekmişti. Diğer bölgelerde fedai destleri, kendi bölgelerinde çalışıyorlar ve Türklere kayıplar verdiriyorlardı.

İhsan Nuri Paşa

Başkend (Iğdır'a bağlı) sakinleri, Kürt kuvvetlerinin gelmesine çok sevindi. Sıcak bir karşılamada bulundular. Nahiyenin hükümet binasındaki T.C bayrağı indirilerek yerine Özgür Kürdistan bayrağı çekildi. Ve bayrağın altında kurban kesildi.

İhsan Nuri Paşa

Ağrı savaşçılarında olmayan tek şey, korku, yeis ve ümitsizlikti.

İhsan Nuri Paşa