16 Aralık 2014 Salı

Ağrı Direnişinin Efsanelerinden Edoyê Azîzî


Çocukluğum da şahit olduğum tüm yaşlı toplantıların da, meclislerin de hemen hemen her akşam Edoyê Azîzî ismini duyardım. Çocuk aklımla Edo'yu aklımda on metre boyunda, süper güç sahibi bir kahraman olarak hayal eder, içten içe ona hayran olur, zor günlerde bizimde imdadımıza yetişeceğini düşünürdüm.


Ağrı İsyanlarının ünlü direnişçisi Edoyê Azîzî (Azizanlı Edo), Azîzî aşiretindendir. Ağrı Tutak'ın Hasûna (Türkçeleştirilmiş ismi Dorukdibi) köyündendir.

Şimdiye kadar akrabalarından kimseye ulaşamadığımız için, Edoyê Azîzî ve ailesinin isyan sürecindeki konumu, akıbetleri hakkında çok fazla bilgi sahibi değiliz.


Biroyê Hesikê Têlî'nin kardeşi Eyüp'ün kızı Zeynep, kendisiyle yapılan bir röportajda, Edoyê Azîzî ailesinin de kendileri ile birlikte Anadolu'ya sürgün edildiğini söylüyor.

İhsan Nuri Paşa, anılarında "Edoyê Azîzî gurubu" ifadesini kullanıyor. Bu ifadeden Edoyê Azîzî'nin sıradan bir savaşçı olmadığını. Bir gurup lideri olduğunu anlıyoruz.

Annem de Azîzî aşiretinden olduğu için, Edoyê Azîzî ile ilgili çok şey anlatır, Azîzî olması ile gurur duyar. Ama yukarıda da belirttiğim gibi, yakın bir akrabasına ulaşıp bilgileri teyit ettirme imkanım, henüz olmadı.

Kaybolmasınlar diye Ağrı'da köy köy dolaşıp, yerel dengbêjlerin kasetlerini toplamıştım. Bu kasetlerde, Edoyê Azîzî ile ilgili bir kaç kılam bulup, yotubeye eklemiştim. Onları buraya ekliyorum.








41 yorum:

  1. Edoye azizinin anne tarafından torunu olurum pirkamın keça Edo buye.Nave lawe Edo Efendiye anha li Enqere (ankara) diji.

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Tu dikarî hinekî qala wan bikî? çawa beşdarî serhildanê bûne, çawa şehîd ketine?

      Sil
    2. Benimde nenem hasunali. Edonun yegeni sizlen irtibat kurmak isterim

      Sil
    3. Bizde hasunada oturuyoruz edonun torunlariyiz

      Sil
    4. Bizde hasunada oturuyoruz edonun torunlariyiz

      Sil
    5. Benim anne tarafı hasunalı ben axmede xanenin torunuyum ve azizi aşiretinde torunuyum

      Sil
    6. efendi allahin rahmetine kavuşmuştur 5 sene oldu neredeyse mersinde oturuyordu tunç ailesinin yaninda kaliyordu efendinin de çocuğu olmamıştır

      Sil
  2. Şuan ki Èdoye Azizi'nin en yakin akrabasi benim babamdır.Rahmetli dedemin Öz ve öz amcasıdır.
    Aydın'da ikamet ediyoruz.Ama Ağrı'nın tutak ilcesi ve sofikeçel köyündeniz.Soy Adımız Unutur.

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. BENDE SOFİKEÇELİYİM HEWAL
      KİMİN OGLUSUN cemal unutur iniştem olur

      Sil
    2. Bende aydında oturuyom neresinde aydının

      Sil
  3. Yazar yukarıda mail adresini vermiş. Bence bilgi sahibi olanlar ona ulaşıp, bilgi versin.

    YanıtlaSil
  4. Bu yorum yazar tarafından silindi.

    YanıtlaSil
  5. Bu yorum yazar tarafından silindi.

    YanıtlaSil
  6. Benim nenem edo azizi nin kız kardeşi ismi zeynep mis baba tarafı şu biz ığdır yasiyoruz

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Kardeşim bende aziziyim babam sürekli anlatır edo aziziyim bizde ağrıda yaşıyoruz babam için edo azizinin fotoğrafını araştırıyorum bulabilirsem büyütüp eve asacaz bildiğiniz Bi yol varsa bize yardımcı olur musunuz?

      Sil
    2. Bende edoy azizin torunuyom fotoğrafı bizde var ısterseniz gonderebilirim

      Sil
    3. Merhaba! Ben arastirmaciyim, Edo ve bütün ayaklanma hakkinda arastirma yapiyorum. Fotografini ercan.aras95@gmail.com adresine gönderirsen cok sevinirim. selamlar

      Sil
    4. Merheba. Hevalê ku gotîye fotrafa Edoyê Azîzî li cem min heye, dikare ji vê serhedserhediii@gmail.com ê ra fotrafa wî bişîne.

      Sil
  7. Adoyi azizi benim dedemin dedesi

    YanıtlaSil
  8. Heci memenin torunu memet emin belice

    YanıtlaSil
  9. Bende malazgırt gomka azizıy deyım

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Ben sinan yolcu bizim orada yakın akrabalarımız var bende Iğdırlıyım aziziyim cemalın torunuyum .

      Sil
    2. Merhaba ben ığdırlıyım sinan yolcu bizim orada akrabalarımız var cemalın torunuyum .

      Sil
    3. Selamun Aleyküm Adoyi Azizi fotoğrafını bulabildin mi

      Sil
  10. Ben faruk belice eskişehide oturuyorum adoyĕ azizi torunuyum

    YanıtlaSil
  11. Ben van da oturuyorum aslen ağrı hosuna köyundeniz yani edoye azizi bizim dedemiz olduğunu soyluyorlar o olaylarda bir birini kaybetmişler biz vana göç etmişiz

    YanıtlaSil
  12. Edoye Azizi benim 4ncü dedem
    Bizim ilk köyümuź hasuna edoye azizi hasunada olayı yapıp hasunadan çıkıp
    Şekerbulaka(kanyaxınzira)yerleşiyor bizde oraya göç ediyoruz şimdi sofikecelde oturuyorum secerime bakabilirsiniz edoye azini 4ncü dedem

    YanıtlaSil
  13. Edoyi azizi'nin toronuyum bn şuan aydın da yasıyorum babamın öz amcasıdır edoyi azizi sevgiler

    YanıtlaSil
  14. Biz adoyı azizi torunuyuz aydın da oturuyoruz asıl koyumuz zozan hasunaya yakın tel 0537 272 6001 ulaşın gerçek bilgiyi anlatırım size

    YanıtlaSil
  15. Edoyı azizi nenemin amcasıdır

    YanıtlaSil
  16. Arkadaşlar çoktandır fotrafını arıyoruz fotrafı varsa iletişim kurabilirim numaram

    YanıtlaSil
  17. Abdullah bende babam için arıyorum ama bir türlü bulamadım bulan varsa yada fotoğrafının nerde olabileceğini bilen varsa bilgi verebilir mi bize

    YanıtlaSil
  18. Selam bizde aziziyiz Ağrı'da ikamet ediyoruz yoğunhisar köyü boçıkmansur köyü ağrıda birkaç köy var azizi diyadinde doğubayazıta ığdırda erzurumda.... Daha daha bir sürü ama kimse kimseyye sahip çıkmıyor birbirimize sahiplenelim.

    YanıtlaSil
  19. merhaba benim dedem (daha doğrusu babamın dedesi edoy azizi ile beraber savaşmış ve askerler benim dedemi edoy azizi zannedip kafasını kesmişler.bende hasunalıyım

    YanıtlaSil
  20. Adonun oglu bizim köye geldi oglu 3 sene yakin bizim köyde yasadi sonra ankaraya geri giti adıda efendiydi

    YanıtlaSil
  21. Merhaba ismin sinan yolcu İstanbul’da ikamet ediyorum burada 250 eve yakın ailemiz var bende azizanlıyım aşiretimiz sürekli baş kaldıran bir aşiret olduğu için bizleri sürekli sürgün ermişler Iğdır’ın Karahacılı köyünde 1400 yılından itibaren ikamet etmişler ve sürgün zamanında Rusya’ya sürülmüşler ardından dedemler tekrar Karahacılı köyüne dönmüşlerdir bir aralar yanlış hatırlamıyorsam kısa süreliğine Amasya ya sürgüne gitmişler büyük dedemin ismi mahmut onun oğlu mehmet ve babamın babası cemal yolcudur bütün azizi (Bedirhan)aşiretine selam olsun ...

    YanıtlaSil
  22. Merhabalar ben de Edoyê Azîzî'yle ilgili yaşanmış bir olaydan bahsetmek istiyorum: öncelikle ben Erciş'in (Erdîş) Yukarı Akçagedik (Hirîşo) köyündenim, aşiret olarak bize 'Ecoyî diyorlar. Dün annemle konuşurken bizim yaylaya gittiğimiz Geliyê Zîlan'ın Qûça Mirîşkan olarak bilinen bir bölgesinden bahsederken annem orada yaşanan bir olaydan bahsetti ve ardından olayın nasıl gerçekleştiği ile ilgili detaylı bilgi verdi, Qûça Mirîşkan bölgedeki köylerden merkeze inmek için geçiş bölgesiymiş o zamanlar, bizim Geliyê Zîlan'da yaylaya gittiğimiz bölgeye Kürtçe "delakurt" diyorlar, Kürtçe Êla Delakurt diyoruz. Annemin bahsettiğine göre olay katliamdan 3 sene evvel yani 1926-1927'lere denk geliyor, bizim yaylada kavga çıkmış iki kişi kavga ederken biri kaçmış adı Dewrêşmiş, Dewrêş'e kaçtığı için "revoke" demişler bu onun çok zoruna gidiyormuş, Dewrêş bir gün Qûça Mirîçkan'da koyun otlatırken ona revoke diyenlerden üç kişi Miheme, Seîd diğerinin adını bilmiyorum oradan geçeceklerini duymuş ve kendisine bir daha revoke demesinler diye onları korkutmak için havaya iki el ateş edeyim de kaçsınlar ben de onlara revoke diyeyim diye düşünüp bir kayanın arkasına saklanmış, ona revoke diyen üç kişi oraya varınca Dewrêş karşılarına çıkıp sizi öldüreceğim deyince Miheme taşla Dewrêş'in üstüne yürüyor, Dewrêş olayın ciddiyetini anlayınca ateş ediyor Miheme'yi orada öldürüyor diğer ikisini de yaralıyor, olaydan sonra çok korktuğu için êl'e gelip eşini çocuklarını ve evini toplayım êl'den çıkıp dağ bayırlardan Diyadin'e doğru gidiyor, dağda Cerda 'Edoyê Azîzî ile karşılaşınca 'Edo ona nereye gittiğini soruyor o da olayı anlatıyor, 'Edo ona buraya rapor için askerler gelir mi diye sorunca o da muhakkak gelirler diyor ve 'Edo bizim êl'e doğru 50 süvarisi ile beraber yola çıkıyor, anneme amcam anlatmış ve amcam o zaman 12-13 yaşlarındaymış, amcam kuzuları otlatırken 'Edo yanına gelip sormuş buraya askerler gelmiş mi demiş amcam da evet gelmişler Delakurt' da oturmuş yemek yiyorlar demiş, 'Edo grubuyla beraber êl'in etrafını sarıp içerdeki bütün askerleri ve rapor için gelen doktoru falan öldürüyor, içlerinde bir tane müdür varmış bizim êl'den bir eve saklanıyor, kadının kocası siyasi sebeplerden hapisteymiş, müdür kadına diyor ki eğer beni kırtarırsan kocanın affını Ankaradan çıkarırım demiş, (annem bütün karakterlerin adını biliyor ama şu an hatırlamıyorum) kadın onu Kürtçe "kulav" dediğimiz keçenin içine saklıyor ve olaydan sonra kulav'ı açınca müdürün korkudan içinde öldüğünü görmüş, olaydan sonra devlete ihbar gidince bizim köylüler her biri bir tarafa dağılıyor kalanlarını da devlet sürgün ediyor, kimisini Çanakkale'ye kimisini İzmir'e, olaydan 2-3 sene sonra ise Zîlan katliamı yapılıyor, bu olayı google'da araştırınca bu site çıktı ben de bu bilgiyi paylaşmak istedim. İyi günler.

    YanıtlaSil
  23. Merhaba arkadaşlar ben Van Erciş ırsat koyundeyim edoyê azizi benim kayin babamain dayisındır kimde varsa resimleri bana gönderebilirler mi 05416164127

    YanıtlaSil