23 Eylül 2014 Salı

1913 Yılında Ağrı Ne Durumdaydı?

Orjinali Nihat Öner'de olan eski bir belgede 1913 yılı Ağrı'sı şöyle tanıtılıyor (yazı kısaltılıp alınmıştır):

Kasaba 1311’i kadın ve 1294’ü de erkek olmak üzere toplam 2605 nüfusa sahiptir. Toplam nüfusun 1392’si Müslüman, 1195’i Ermeni ve 18’i de Katoliklerden oluşmaktadır.


Kasabada dört adet kabristan bulunmakta olup bunlardan ikisi Müslümanlara, ikisi de Hıristiyanlara aittir. Müslüman kabristanlarının biri ana cadde üzerinde ve yerleşim alanın dışında diğeri de kasabanın kuzeyinde ve yine yerleşim alanının dışında yer almaktadır. Hıristiyanlara ait iki mezarlıkta kasabanın kuzeyinde ve yerleşim alanın dışında bulunmaktadır.

Kasabada bayındırlık yapıları olarak 982 hane ile birlikte ana cadde üzerinde yer alan ve bir alay atlı askeri içinde barındırabilecek büyüklükte kârgir bir kışla ile kuzeydoğusunda on odadan oluşan bir hükümet konağı, telgraf dairesi, belediye dairesi, bir câmi-i şerif, bir kilise, bir Hamidiye ibtidâî mektebi, iki sıbyan mektebi, yüz yirmi mağaza, dört kahvehane, bir otel, iki kıraathane, üç fırın, otuz üç değirmen, yirmi beş çeşme ile iki köprü bulunmaktadır.

Daha çok İran caddesi üzerinde gelişen Karakilise (Ağrı) Kasabası Murat, Taslıçay ve Şeryan sularının arasında konumlanan geniş bir ova üzerinde kurulmuş olup gelişmeye ve imara oldukça müsaittir. Özellikle Hamidiye Alayları (beş-altı alay) ile hudut komutanlıklarının
karargâhı ve Bayezid Livası’nın merkezi bir konumunda yer alması kasabayı daha da önemli kılmaktadır.

1800'lü yıllarda buraya Şarbulak (Kürtçe Şarbılax) deniliyordu. (Çolereş ve Şarbılax köyleri, bugün ki Ağrı'nın temellerini oluştururlar.)

Belediyenin kırk-elli bin kuruş geliri vardır. Belediyenin sınırlı olan bütçesinden memleket tabibi için bin 200 kuruş maaş tahsis edilmesine rağmen halen bir doktor tayin edilmemiştir. Devlet doktoru olmayan kasabada belediye tarafından bir eczane işletilmektedir.
Alay merkezi olması nedeniyle kasabada bir askeri doktor, bir cerrah ve bir eczacı bulundurulmaktadır.

Karakilise kasabası doğudan güneybatıya doğru akan Murat Nehri’nin yaklaşık olarak 1300 metre kuzeyindedir.

Hiç yorum yok:

Yorum Gönder