Ağrı İsyanları Hakkında Yeni Bir Kitap

YENİ BİR KİTAP

İhsan Nuri Paşa’nın evinde bir akşam yemeği

Ağrı’nın kahramanı İhsan Nuri Paşa, eşi Yaşar Hanım, PDK-Î Genel Sekreteri Abdurrahman Qasimlo ve Hélèna Krulich
Qasimlo’nun eşi Krulich anlatıyor:


Bir gün İhsan Nuri Paşa’nın yanına gittiler. O Türk ordusunda subaylık yapmış bir Kürttü. 1927-1931 yılları arasında, Türkiye Kürdistanı’ndaki Ağrı bölgesinde, “Bağımsızlık için Ararat Komitesi” tarafından yönetilen bir ayaklanma vuku bulmuştu. İhsan Nuri Paşa bu ayaklanmaya katılmış ve askeri kanadın başkomutanlığını yapmıştı. Dört yıllık bir savaşın ardından komite, Türk ordusu tarafından kanlı bir şekilde ortadan kaldırılmış ve yöneticilerinin önemli bir kısmı yakalanmıştı. İhsan Nuri kurtulmayı başarmış ve serüvenlerle dolu uzun bir yolculuğun ardından, İran sınırını geçmişti. Bir kez İran’a vardıktan sonra, genç karısı Yaşar Hanım’ı getirtmişti. Bu devrin olanağından, daima inişli çıkışlı olduğu bilinen Türkiye ile İran arasındaki ilişkilerden yararlanmayı bilmişti.
Tahran’daki küçük bir evde yaşıyorlardı. İhsan Nuri Paşa oldukça yaşlanmıştı fakat yakışıklılığını, iriliğini, dinç zihnini, her zaman biraz askeri tavrını koruyordu. Gelenekçiydi, onun gözünde kadın daima erkekten aşağıydı ve bu nedenle Abdurrahman’la ciddi bir konuda görüşmek istediğinde, onu kadınların olmadığı bir yere götürüyordu.
Yaşar Hanım çok ufak (onun boyuna yetişiyordu), ince ve narin yaşlı bir kadındı. Yüzünde geçmişteki güzelliğinin izleri hâlâ duruyordu. Güler yüzlü ve çok nazikti ve Lena’yı kanatlarının altına almıştı. Hiçbir zaman Farsça öğrenmemiş olduğu için hiçbir ortak dilleri yoktu, ama anlaşıyorlardı; tanrı bilir nasıl! Yaşar Hanım Doğu’nun bu çeşitli ve lezzetli mutfaklarının, Lena’nın hayatında karşılaştığı en iyi aşçıbaşısıydı. Ve bununla birlikte o Kürt, Türk veya İran gibi ortak yemeklerin dışında da çok sayıda yemek biliyordu. Onunla birlikte Lena, ziyaretleri süresince, temel şeyler öğrendi ve bu bölgelerin mutfak sanatının tadına baktı. Fakat Lena Kürdistan’a gittiği ve bir daha hiç görüşemedikleri için birbirlerinden ayrılmak zorunda kaldılar.

Hélèna Krulich’in hatıraları, “Kürt Ülkesinde Avrupalı Bir Kadın” adlı kitaptan. Krulich’in kitabının Türkçesi önümüzdeki hafta Avesta Yayınları'ndan çıkıyor.